۴ آزادراه جدید آماده مشارکت بخش عمومی و خصوصی

راه و مسکن- رمزگشانیوز؛ وزارت راه و شهرسازی نوشت: این وزارتخانه که بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی همواره پیرو خط امام و رهبری در راستای فرامین و منویات امامین انقلاب با هدف رفع گره‌ها و مشکلات مردم چه در بخش مسکن و چه در بخش راهسازی و حمل و نقل در خط مقدم خدمت قرار داشته است، در سال ۱۴۰۴ و پیرو شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» که از سوی رهبر معظم انقلاب به منظور رفع موانع سرمایه گذاری خرد و برطرف شدن مشکلات معیشتی مردم تعیین شد، نیز برنامه‌ریزی‌های لازم را داشته است و از سوی فرزانه صادق وزیر راه و شهرسازی به شرکت‌ها و سازمان‌های تابعه ابلاغ شده است.
در همین راستا فرزانه صادق وزیر راه و شهرسازی در پیام نوروزی ۱۴۰۴ خود نیز اشاره داشت؛ «در سالی که از سوی رهبر فرزانه انقلاب به نام «سرمایه‌گذاری برای تولید» مزین شده‌ است وزارت راه و شهرسازی خود را متعهد می‌داند که از ظرفیت‌های بومی، ایده‌های نوآورانه، دانش دانشگاهیان و مشارکت بخش خصوصی برای رفع چالش‌ها بهره ببرد. سالی که در آن، تصمیمات ما سنجیده‌تر، برنامه‌ریزی‌ها دقیق‌تر و اقداماتمان تأثیرگذارتر خواهد بود».
وزارت راه و شهرسازی به منظور تحقق شعار سال ۱۴۰۴، چند دسته فعالیت در دست اقدام دارد که برخی از آن‌ها تقویت و تداوم برنامه های قبلی، به خصوص برنامه‌های طراحی شده بر مبنای رویکرد سال‌های اخیر رهبری در تعیین شعار سال‌های گذشته که عموماً در راستای تقویت و حمایت از تولید ملی بوده است که شامل «عدالت اقتصادی و توسعه متوازن، افزایش مشارکت بخش عمومی و خصوصی در توسعه زیرساخت‌های کشور، کاهش هزینه‌های لجستیکی تولید و صنایع، اقدامات عمومی و سیاستگذاری» می‌شود.

عدالت اقتصادی و توسعه متوازن
وزارت راه و شهرسازی در خصوص عدالت اقتصادی و توسعه متوازن به دنبال برقراری «عدالت پروازی» با هدف پاسخگویی به مشکلاتی مانند تاخیر، لغو، اوربوکینگ و ارائه خدمات نامناسب به مسافران، همچنین «اتصال مراکز همه استان‌ها به شبکه ریلی کشور» با اولویت استان های اردبیل و چهارمحال و بختیاری، همچنین «توسعه زیرساخت‌ها در مناطق محروم» مانند خط آهن بسیار مهم سرخس- چابهار که نقش مهمی در اقتصاد استان‌های محروم سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی خواهد داشت، است.

افزایش مشارکت بخش عمومی و خصوصی در توسعه زیرساخت‌های کشور
در زمینه «افزایش مشارکت بخش عمومی و خصوصی در توسعه زیرساخت‌های کشور» نیز با نگاهی با عملکرد سال گذشته در می‌یابیم آزادراه های تبریز- مرند به طول ۲۴ کیلومتر، مراغه- هشترود به طول ۲۹ کیلومتر، کنارگذر شمالی اراک به طول ۲۴ کیلومتر و کنارگذر ماهشهر به طول هفت کیلومتر در دولت چهاردهم به بهره برداری رسیده است و به طور کلی هم اکنون ۳۴ آزادراه به طول ۳۱۲۹ کیلومتر با مشارکت عمومی با خصوصی در حال بهره برداری است. همچنین ۲۶۶ کیلومتر پروژه آزادراهی شامل قطعه ۶ آزادراه تبریز - ارومیه، کنارگذر شمالی کرج، کنارگذر شرقی اصفهان (قطعه ۳)، کنارگذر شرقی کرمانشاه و آزادراه گرمسار- سمنان در دست ساخت قرار دارد.
آمارهای ارائه شده از سوی معاونت برنامه‌ریزی و مدیریت منابع وزارت راه و شهرسازی حاکی از آن است که قطعات ۳ و ۵ آزادراه تبریز - ارومیه، آزادراه پردیس - هراز، آزادراه تبریز - ارومیه (قطعه ۶)، کنارگذر شمالی کرج، کنارگذر شرقی اصفهان (قطعه ۳)، کنارگذر شرقی کرمانشاه، آزادراه گرمسار- سمنان آماده مشارکت با بخش عمومی و خصوصی به عنوان آزادراه های جدید هستند و وزارت راه و شهرسازی آیین نامه‌ای در دولت به تصویب رسانده است که سود سرمایه گذاری در این بخش را افزایش می‌دهد.
گفتنی است؛ از همین روش (ppp) در حوزه حمل و نقل ریلی به‌ویژه تامین ناوگان باری و مسافری نیز استفاده شده و همچنان آماده حمایت از بخش خصوصی جهت ورود به صنعت حمل و نقل ریلی کشور است.

کاهش هزینه های لجستیکی تولید و صنایع
اگر توسعه زیرساخت‌های کشور به عنوان اصلی ترین وظیفه وزارت راه و شهرسازی به صورت هدفمند انجام شود، می‌تواند نقش موثری در کاهش هزینه‌های لجستیکی تولید و صنایع داشته باشد. به همین منظور این وزارتخانه با حضور فرزانه صادق در راس امور، برنامه‌ریزی‌های لازم را با «اولویت دهی به رفع گلوگاه‌های شبکه ریلی برای افزایش حمل و نقل کالا به‌منظور کاهش هزینه‌های حمل و نقل و صرفه جویی در مصرف سوخت»، «تلاش و رایزنی با بانک مرکزی به‌منظور برقراری یک خط اعتباری برای پرداخت تسهیلات و یارانه سود تسهیلات جهت تامین ناوگان حمل و نقل کشور»، «اولویت دهی اتصال بنادر، کانون‌های بار، شهرک‌های صنعتی، معادن و پایانه‌های مرزی تجاری به شبکه ریلی و بزرگ راهی کشور» و «توسعه شهرک‌های مسکونی کارگری در نزدیک ترین محل به کارخانه‌ها، شهرک‌های صنعتی، معادن، بنادر و غیره» را داشته است.
با توجه به شعار سال که از سوی رهبر معظم انقلاب «سرمایه‌گذاری برای تولید» نام‌گذاری شده است و ایشان در فرمایشات خود اشاره داشتند که «بایستی حتماً هم دولت و هم مردم با عزم و انگیزه‌ فراوان، سرمایه‌گذاری برای تولید را جدّی بگیرند و دنبال کنند. کار دولت، فراهم کردن زمینه‌ها است، برداشتن موانع تولید است؛...»، وزارت راه و شهرسازی پیرو صحبت‌های رهبری تدابیر لازم را اندیشیده و در این مسیر گام برداشته است.

ایجاد سامانه جامع سرمایه گذاری حوزه حمل و نقل و مسکن
از جمله تدابیر و تمهیدات وزارت راه و شهرسازی در قالب اقدامات عمومی و سیاستگذاری با هدف تحقق شعار سال ۱۴۰۴؛ «ایجاد سامانه جامع سرمایه‌گذاری حوزه حمل و نقل و مسکن، ایجاد مسیر سبز برای شرکت‌های پیشرو جهت توسعه سرمایه گذاری در حوزه حمل و نقل و مسکن، تفویض اختیارات مکفی به استان‌ها، تسهیل فرآیند تحویل زمین به طرح‌های سرمایه گذاری، تدوین برنامه‌های مقاوم سازی و بهسازی زیرساخت‌ها جهت کاهش ریسک فیزیکی سرمایه‌گذاری، تقویت منابع صندوق ملی حمل و نقل جهت حمایت از طرح‌های سرمایه‌گذاری بخش حمل و نقل، اوراق بها دار سازی دارایی‌های بانک مسکن از جمله تسهیلات آن و انتشار اوراق رهنی از محل تسهیلات مسکن، برگزاری رویدادهای معرفی سرمایه‌گذاری حوزه حمل و نقل و مسکن، اولویت دهی به روش CKD در واردات ماشین آلات و تولیدات ضروری، تهیه برنامه جامع توسعه پایانه‌های مرزی تجاری» است.
در ادامه این گزارش، به مرور اقدامات و عملکرد وزارت راه و شهرسازی نسبت به تحقق شعار «جهش تولید با مشارکت مردم» در سال ۱۴۰۳ می‌پردازیم.

جذب و تخصیص ۴۳ همت به پروژه‌های زیربنایی حمل و نقلی در ۱۴۰۳ 
این وزارتخانه به منظور «استفاده از ظرفیت شبکه بانکی و صندوق های سرمایه گذاری» از ظرفیت بند (پ) تبصره (۱) قانون بودجه سال جاری (اوراق مالی اسلامی)، ماده (۵۶) قانون الحاق (۱) و تبصره ۱۸ قانون بودجه سنواتی کل کشور نسبت به جذب حدود ۴۳ همت منابع مالی و تخصیص آن به تکمیل احداث پروژه های زیرساخت حمل و نقل کشور و همچنین بهسازی ناوگان حمل و نقل جاده‌ای و ریلی کشور اقدام کرد که با توجه به نقش ۵ تا ۷ درصدی هزینه حمل و نقل در هزینه‌های تولید این موضوع تاثیر بسزایی در تسهیل شرایط تولید کشور خواهد داشت.
این اقدام با هدف سوق دادن سرمایه‌های خرد مردم به پروژه‌های زیرساختی حمل و نقل کشور که نزد شبکه بانکی و صندوق‌های سرمایه گذاری کشور سپرده گذاری شده اند، انجام گرفت.
اقدام دیگر نیز استفاده از ظرفیت مشارکت بخش خصوصی در پروژه‌های آزادراهی و توسعه فرودگاهی کشور بود، در حال حاضر ۳۴ آزادراه در کشور به طول کلی ۳۱۲۹ کیلومتر با مشارکت بخش عمومی یا خصوصی در حال بهره برداری است که از این تعداد آزادراه‌های تبریز–مرند، مراغه–هشترود، کنارگذر شمالی اراک و کنارگذر ماهشهر مجموعاً به طول ۸۴ کیلومتر با مشارکت بخش خصوصی در دولت چهاردهم به بهره برداری رسیده است.

صرفه جویی ۸۷۶ میلیون لیتر سوخت با تردد ۴۵۷ میلیون خودرو در شبکه آزادراهی کشور
بر اساس آخرین برآوردهای انجام شده، شبکه آزادراهی کشور با تردد سالانه ۴۵۷ میلیون وسیله نقلیه و صرفه جویی به میزان ۳۳۹ میلیون لیتر بنزین و ۵۳۷ میلیون لیتر گازوئیل به ارزش تقریبی ۶۶۸ میلیون دلار و کاهش زمان سفر به میزان ۱۶۰ میلیون وسیله نقلیه–ساعت در سال تاثیر بسزایی در کاهش هزینه‌های حمل و نقل دارد.
همچنین در راستای استفاده از ظرفیت مشارکت بخش خصوصی در پروژه‌های فرودگاهی کشور این وزارتخانه نسبت به انعقاد قرارداد با بخش خصوصی برای چهار پروژه به ارزش تقریبی ۲۵ همت در شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) و واگذاری اراضی مربوطه به سرمایه گذاران جهت اجرایی شدن پروژه‌ها اقدام کرده است است.
در پایان این گزارش در می‌یابیم که اقدامات و تدابیر وزارت راه و شهرسازی در راستای شعار سال «سرمایه گذاری برای تولید» حاکی از قرار گرفتن مردم و بخش خصوصی در محور توسعه زیرساخت‌های بخش مسکن و حمل و نقل است. این اقدامات نه تنها منجر به توسعه زیرساخت‌ها و کریدورهای حمل و نقلی کشور می شود، بلکه هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهد و زمینه را برای رشد اقتصادی متوازن و تحقق شعار سال را فراهم می‌کند. بنابر این می‌توان انتظار داشت که تداوم این روند جمهوری اسلامی ایران به یک قطب لجستیکی در منطقه تبدیل شود و سهم حمل و نقل در اقتصاد ملی را ارتقا بخشد.