«ایران سالمند» در خلأ راهبردیِ مسئولان!
الهام آمرکاشی: براساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده باید منتظر ماند و دید که در سال ۱۴۲۰نزدیک به ۲۰درصد جمعیت ایران را سالمندان تشکیل دهند. روند پیری جمعیت در سال ۱۴۳۰بیشتر خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود در آن سال نزدیک به ۳۰درصد جمعیت کشور را سالمندان بالای ۶۵سال تشکیل دهند، اگر روند زاد و ولد همین گونه باشد، ما باید نزدیک به ۴دهه را با این پیری جمعیت سپری کنیم.
یادداشت- رمزگشانیوز؛ «جمعیت سالمند ایران تا ۲۰ سال آینده ۲ برابر می‌شود»؛ گزارۀ فوق، عبارتِ صریح علیرضا رئیسی -معاون بهداشت وزارت بهداشت- است که دهم مهرماه جاری در پیامی به مناسبت روز جهانی سالمند مطرح کرد و گفت: افزایش امید به زندگی و کاهش بی‌سابقه نرخ باروری کلی، در قرن بیستم در سراسر جهان منجر به پدیده سالمندی جمعیت شده است.
وَ در حالی سید جواد حسینی -رئیس سازمان بهزیستی کشور- اول بهمن‌ماه جاری خبر داد: «موج جمعیت سالمندی با سرعت ایران را فرا می‌گیرد»؛ که وی با اشاره به اینکه اکنون ۱۲ درصد جمعیت کشور، سالمند است، اظهارکرد: اگر ۲۸ درصد جمعیت جامعه‌ای، سالمند باشد، آن جامعه به شدت سالخورده خواهد بود. به گفتۀ وی؛ در سال ۱۴۳۰، جمعیت سالمند ایران به بیش از ۳۰ درصد می‌رسد و یکی از سالخورده‌ترین کشورهای جهان خواهیم شد.
بند مطرح در حالی هشدارِ مؤکدِ پیریِ جمعیت در بستر جامعه محسوب می‌شود که مقولۀ «ایران سالمند»، طی سال‌های گذشته تا کنون به کرات از سوی کارشناسان صاحب‌نظر بازگو شده وَ همچنان راهکار مشخص برای برون‌رفت از شرایط حاضر از سوی مسئولان و دستگاه‌های مرتبط در خلأ راهبردی قرار دارد و با برانداز جامع در این خصوص، باید نگرانِ عبارت «ایران سالمند» در ۲۰ سال آینده بود.
در این زمینه شهلا کاظمی‌پور -جمعیت‌شناس- در مورد نبود زیرساخت‌ها برای حمایت از جمعیت کنونی سالمندان ایران، معتقد است: «مشاهده شرایط بیمارستان‌های کشور نشان می‌دهد که جمعیت محدود سالمندان کنونی کشور با مشکل روبه‌رو هستند. نکته مهم این است که ما هنوز به نقطه اوج سالمندی نرسیده‌ایم اما در حوزه سلامت مشکل داریم».
به گفتۀ این جمعیت‌شناس؛ «براساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده باید منتظر ماند و دید که در سال ۱۴۲۰نزدیک به ۲۰درصد جمعیت ایران را سالمندان تشکیل دهند. روند پیری جمعیت در سال ۱۴۳۰بیشتر خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود در آن سال نزدیک به ۳۰درصد جمعیت کشور را سالمندان بالای ۶۵سال تشکیل دهند، اگر روند زاد و ولد همین گونه باشد، ما باید نزدیک به ۴دهه را با این پیری جمعیت سپری کنیم».
این جمعیت‌شناس تأکید دارد: «تنها راه برون‌رفت از معضلاتی که در دوران اوج سالمندی، کشور ممکن است با آنها مواجه شود این است که برنامه‌ریزی از اکنون انجام شود، نه اینکه ۲۰سال بعد که با جمعیت بالای سالمندان مواجه شدیم، تازه به فکر ایجاد امکانات درمانی و خانه سالمندان بیفتیم. متأسفانه باید گفت امکاناتی که اکنون نیز در اختیار سالمندان قرار دارد، فرسوده شده‌اند و در حال تخریب هستند، پس باید هر چه سریع‌تر به فکر چاره بود».
همچنین مجید ابهری -کارشناس مسائل اجتماعی- با بیان اینکه راهکار عبور از بحران سالمندی، کارآفرینی، اشتغال‌زایی، ترویج فرهنگ ازدواج و ساده‌زیستی میان جوانان است، معتقد است: «متأسفانه با وجود اینکه ایران در ۳۰ سال گذشته بالاترین میزان سرعت کاهش نرخ موالید را در دنیا به خود اختصاص داده، جمعیت کشورمان با سرعت فزاینده‌ای در حال پیری است و حتی تأمین نیروی انسانی و مولد در دهه‌های آینده با چالش جدی مواجه خواهد بود، اقدام خاصی به جز تصویب «قانون جوانی جمعیت» برای اصلاح رویه جمعیتی کشور انجام نشده است و با وجود تذکرات صریح و پی در پی مقام معظم رهبری در زمینه جمعیت، اقدامات درخور توجهی که تأثیرات محسوسی برای اصلاح شاخص‌های جمعیتی کشورمان داشته باشد، شاهد نبوده‌ایم».
به گفتۀ وی؛ «بخشی از تسریع روند پیری جامعه ناشی از دشواری‌های ازدواج جوانان به دلیل کاهش میزان اشتغال، پایین‌بودن درآمد، گرانی مسکن و در مرحله بعد دشواری‌های فرزندآوری از جنبه هزینه‌های بالای بارداری، تغذیه گران مادران و کودکان و بالابودن شهریه مهدکودک‌ها به عنوان عوامل محیطی کاهش فرزندآوری است. همچنین مشکلات فرزندآوری در شهرها نسبت به شهرهای حاشیه‌ای و مرزی و نیز بخش‌های روستایی به مراتب بیشتر است، به همین دلیل به نظر می‌آید مقوله فرزندآوری در شهرها چندان جدی گرفته نشده و بی‌توجهی به این موضوع زمینه‌ساز افزایش و تسریع روند سالمندی جامعه خواهد شد».
به اعتقاد ابهری؛ «با اینکه مسئولان میل قابل توجهی به افزایش جمعیت دارند و در این زمینه بسیار سخن گفته شده است، اما جوان‌سازی جمعیت و افزایش فرزندآوری با برگزاری جلسات، سخنرانی، نوشتن مقاله و حضور در همایش حل نمی‌شود و مشکلات حاصل از سالمندی جمعیت کاهش نمی‌یابد؛ بلکه راهکار عبور از بحران، کارآفرینی، اشتغال‌زایی، ترویج فرهنگ ازدواج و ساده‌زیستی میان جوانان و ساخت مسکن ارزان و اعطای امتیازاتی مانند زندگی در خانه‌های رایگان طی زمان مشخصی برای خانواده‌های نوپا است».
وَ درحالی درکنار مقولۀ ایران سالمند، مبحث نیروی کار وَ بررسیِ موضوع ساختار اقتصاد و سالمندی، از جمله رئوس مطمح در این زمینه است که صالح قاسمی -جمعیت‌شناس- با اشاره به اینکه سونامی سالمندی در ایران پیامد‌های فاجعه‌بار روانی و اقتصادی خواهد داشت، معتقد است: «در ابعاد ملی در ساختار‌های اقتصادی، اجتماعی، پزشکی و سیاسی به دلیل ساختار جمعیت بسیار آسیب خواهیم دید، به این معنی که ساختار اقتصاد اولین ساختاری است که از سالخوردگی جمعیت صدمه می‌بیند و نیروی کار کاهش پیدا می‌کند، لذا به نیروی کار خارجی محتاج می‌شویم».
وَ اگرچه مقولات مطرح در این زمینه به کرات و در ابعاد متفاوت، بازگو و واکاوی شده است که با برآیند گزارشات و نمودارهای متقن در این مسیر، به نظر می‌آید وقت آن رسیده که با تمرکز بر موضوع و معضلِ «ایران سالمند» وَ نجات آسیب موجود، مسئولان اجتماعی- فرهنگیِ وقت، در این زمینه ورود جدی داشته باشند تا شاید بتوان به ترسیمِ آیندۀ ایران جوان در آتیه‌ای نه چندان دور، امیدوار بود.
وَ در حالی سید جواد حسینی -رئیس سازمان بهزیستی کشور- اول بهمن‌ماه جاری خبر داد: «موج جمعیت سالمندی با سرعت ایران را فرا می‌گیرد»؛ که وی با اشاره به اینکه اکنون ۱۲ درصد جمعیت کشور، سالمند است، اظهارکرد: اگر ۲۸ درصد جمعیت جامعه‌ای، سالمند باشد، آن جامعه به شدت سالخورده خواهد بود. به گفتۀ وی؛ در سال ۱۴۳۰، جمعیت سالمند ایران به بیش از ۳۰ درصد می‌رسد و یکی از سالخورده‌ترین کشورهای جهان خواهیم شد.
بند مطرح در حالی هشدارِ مؤکدِ پیریِ جمعیت در بستر جامعه محسوب می‌شود که مقولۀ «ایران سالمند»، طی سال‌های گذشته تا کنون به کرات از سوی کارشناسان صاحب‌نظر بازگو شده وَ همچنان راهکار مشخص برای برون‌رفت از شرایط حاضر از سوی مسئولان و دستگاه‌های مرتبط در خلأ راهبردی قرار دارد و با برانداز جامع در این خصوص، باید نگرانِ عبارت «ایران سالمند» در ۲۰ سال آینده بود.
در این زمینه شهلا کاظمی‌پور -جمعیت‌شناس- در مورد نبود زیرساخت‌ها برای حمایت از جمعیت کنونی سالمندان ایران، معتقد است: «مشاهده شرایط بیمارستان‌های کشور نشان می‌دهد که جمعیت محدود سالمندان کنونی کشور با مشکل روبه‌رو هستند. نکته مهم این است که ما هنوز به نقطه اوج سالمندی نرسیده‌ایم اما در حوزه سلامت مشکل داریم».
به گفتۀ این جمعیت‌شناس؛ «براساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده باید منتظر ماند و دید که در سال ۱۴۲۰نزدیک به ۲۰درصد جمعیت ایران را سالمندان تشکیل دهند. روند پیری جمعیت در سال ۱۴۳۰بیشتر خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود در آن سال نزدیک به ۳۰درصد جمعیت کشور را سالمندان بالای ۶۵سال تشکیل دهند، اگر روند زاد و ولد همین گونه باشد، ما باید نزدیک به ۴دهه را با این پیری جمعیت سپری کنیم».
این جمعیت‌شناس تأکید دارد: «تنها راه برون‌رفت از معضلاتی که در دوران اوج سالمندی، کشور ممکن است با آنها مواجه شود این است که برنامه‌ریزی از اکنون انجام شود، نه اینکه ۲۰سال بعد که با جمعیت بالای سالمندان مواجه شدیم، تازه به فکر ایجاد امکانات درمانی و خانه سالمندان بیفتیم. متأسفانه باید گفت امکاناتی که اکنون نیز در اختیار سالمندان قرار دارد، فرسوده شده‌اند و در حال تخریب هستند، پس باید هر چه سریع‌تر به فکر چاره بود».
همچنین مجید ابهری -کارشناس مسائل اجتماعی- با بیان اینکه راهکار عبور از بحران سالمندی، کارآفرینی، اشتغال‌زایی، ترویج فرهنگ ازدواج و ساده‌زیستی میان جوانان است، معتقد است: «متأسفانه با وجود اینکه ایران در ۳۰ سال گذشته بالاترین میزان سرعت کاهش نرخ موالید را در دنیا به خود اختصاص داده، جمعیت کشورمان با سرعت فزاینده‌ای در حال پیری است و حتی تأمین نیروی انسانی و مولد در دهه‌های آینده با چالش جدی مواجه خواهد بود، اقدام خاصی به جز تصویب «قانون جوانی جمعیت» برای اصلاح رویه جمعیتی کشور انجام نشده است و با وجود تذکرات صریح و پی در پی مقام معظم رهبری در زمینه جمعیت، اقدامات درخور توجهی که تأثیرات محسوسی برای اصلاح شاخص‌های جمعیتی کشورمان داشته باشد، شاهد نبوده‌ایم».
به گفتۀ وی؛ «بخشی از تسریع روند پیری جامعه ناشی از دشواری‌های ازدواج جوانان به دلیل کاهش میزان اشتغال، پایین‌بودن درآمد، گرانی مسکن و در مرحله بعد دشواری‌های فرزندآوری از جنبه هزینه‌های بالای بارداری، تغذیه گران مادران و کودکان و بالابودن شهریه مهدکودک‌ها به عنوان عوامل محیطی کاهش فرزندآوری است. همچنین مشکلات فرزندآوری در شهرها نسبت به شهرهای حاشیه‌ای و مرزی و نیز بخش‌های روستایی به مراتب بیشتر است، به همین دلیل به نظر می‌آید مقوله فرزندآوری در شهرها چندان جدی گرفته نشده و بی‌توجهی به این موضوع زمینه‌ساز افزایش و تسریع روند سالمندی جامعه خواهد شد».
به اعتقاد ابهری؛ «با اینکه مسئولان میل قابل توجهی به افزایش جمعیت دارند و در این زمینه بسیار سخن گفته شده است، اما جوان‌سازی جمعیت و افزایش فرزندآوری با برگزاری جلسات، سخنرانی، نوشتن مقاله و حضور در همایش حل نمی‌شود و مشکلات حاصل از سالمندی جمعیت کاهش نمی‌یابد؛ بلکه راهکار عبور از بحران، کارآفرینی، اشتغال‌زایی، ترویج فرهنگ ازدواج و ساده‌زیستی میان جوانان و ساخت مسکن ارزان و اعطای امتیازاتی مانند زندگی در خانه‌های رایگان طی زمان مشخصی برای خانواده‌های نوپا است».
وَ درحالی درکنار مقولۀ ایران سالمند، مبحث نیروی کار وَ بررسیِ موضوع ساختار اقتصاد و سالمندی، از جمله رئوس مطمح در این زمینه است که صالح قاسمی -جمعیت‌شناس- با اشاره به اینکه سونامی سالمندی در ایران پیامد‌های فاجعه‌بار روانی و اقتصادی خواهد داشت، معتقد است: «در ابعاد ملی در ساختار‌های اقتصادی، اجتماعی، پزشکی و سیاسی به دلیل ساختار جمعیت بسیار آسیب خواهیم دید، به این معنی که ساختار اقتصاد اولین ساختاری است که از سالخوردگی جمعیت صدمه می‌بیند و نیروی کار کاهش پیدا می‌کند، لذا به نیروی کار خارجی محتاج می‌شویم».
وَ اگرچه مقولات مطرح در این زمینه به کرات و در ابعاد متفاوت، بازگو و واکاوی شده است که با برآیند گزارشات و نمودارهای متقن در این مسیر، به نظر می‌آید وقت آن رسیده که با تمرکز بر موضوع و معضلِ «ایران سالمند» وَ نجات آسیب موجود، مسئولان اجتماعی- فرهنگیِ وقت، در این زمینه ورود جدی داشته باشند تا شاید بتوان به ترسیمِ آیندۀ ایران جوان در آتیه‌ای نه چندان دور، امیدوار بود.
Elhamamerkashi@ymail.com
لینک کوتاه
اخبار مرتبط
نظرات شما
0 نظر